Koode

Famtinki e Findinki

Wuro Ƴoola On Galluure Nde luttiri Fulfulde Walwirte Nder Maago Haa Lesdi Naajeeriya No Foti.

nder maago may fihin Fulfulde ɗon yiida bee barraaki timminiiki, ngam laarango no Hawsiire nasti wuro ngoon bee sembe; janngirɗe, luuɓe, raadiyooji, ba’ateeɗi, ñawndirɗi, juulirɗe, ekn.. Ɓurna Hawsiire naftirte nder maajum.

Yoo noddaandu faago Kala Pullo nder lesdi Naajeeriya bee lesɗe ɗe taari ndi emaa lesɗe dunyaaru no foti laati doole en umma en jinna darnde soottoowo en tabbitina ngal ɗemgal waataay nder wuro ngoon, bana no waati haa galluuje keddiraaɗe: Ƴool, Gombe, e Jaalingo.

So ɗemgal Fulfulde waati nder galluure Ƴoola Fulɓe duunya fuu ngaɗi asar makka, ngam kala Pullo fuu nder duunya ɗo, ɗon jultoro bee laatanki Fulfulde ɗamgal walweego haa wuro mango nder lesdi mawndi ba Naajeeriya.

So en yiɗi tabitango ɗemgal man majjaay doole en tokka jaburɗe ɗee garanɗe:

1- Aran nii doole on en tabbitina ɗemgal man ɗon walwe nder raadiyooji e teeleeji hawtaade laabi sankutango kubaruuji dow nder maatotiral haa wuro ngoon bana no haani.

2- Nden moodiɓɓe meen ngaɗanooɓe waaju en sembiɗinaɓe dow ko laarani firtol defte diina bee janngango defte ɗeen nder ɗemgal Fulfulde.

3- En tabbitina ɗemgal man jannginee haa janngirle pamari bee janngirɗe yeeso e janngirɗe pamari ngam kala ko janngi tabitan, kala ko janngaay boo majjan.

4- Footaaka non en sembiɗina koppi derke’en meen haa gal ko laarani filu pamari, ngam filooɓe pamari ɗon wallita massin haa ɓamtango ɗemgal.

5- Nden en tabbitina ɓurna laañooɓe ba’anteeɗe nder wuro ngon Fulɓe on kaajanooɓe Fulfulde.

6- Laamiiɓe wuro ngoon banno mo Allah ɓaŋgini daraja muuɗum laamiiɗo Adamaawa, so o jogi Fulfulde haa nder Adamaawa, lamlamɓe maako laatiniɓe doole ɓe joga ɗemgal ngaal, ɗum mettuɗum massin laamiiɗo may walwa Hawsiire nder sifakaare muum, bonno gontiri jotta.

Haa ragare boo mi ɗon toro Joomiraaɗo ɓaŋgiiɗo o lornana hakkille lamlamɓe meen faago e ngal ɗemdal teema en keɓa ngal ɓomta.

 

Bindoowo. Abubakar G Hassan (Al-fullati).

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *