Jaabawol borti jallo e firo e facciro holko woni enɗam
ENƊAM ko;
»1—Galle
»2—Dewgal,
»3—Ɓesngu,
»4—fooyre,
»5—Enɗam,
»6—koreeji,
»7—banndiraaɓe,
»8—jiidigal
ngolɗo doggol,waawa wuurtaade e cakka nguurndal,tawi.
—soowoore,
—waccoore,
—teddungal,
—njonngu ,
—hurum,
—korsa,
—fotde ,
tawaaka .Sibu so en teskiima cakka so wuurtiima , hakkunde ñaayre e ñaayre fof won ko ina lommbe ɗoon wona heɗɗaawo hade ñaaje de ngoogotire ko ngoon heddaawi woni de gede de limtuden lommbotooje e doggol cakka nguurndam haa yooda feewa niarda hisa
denɗiraagal ! ko gaarawol guurtowol nguurndam ngonndiigu.
sibu denɗiraagal firti ko
reende-enɗamaagal
..
holko addi fentude fannu reende enɗam?
so en nbiyii doggol nguurndam ngondiigu sañi ko e yiɗde e nder yiɗde ko feen dewgal sañii
e nder dewgal ki heen Ɓesngu feeñi e nder Ɓesngu ko heen fooyre salti
waɗde paamen ngannden denɗiraagal fentaa ko ɗo fooyre feeñi
sibu fooyre ko ɗo Ɓesngu kayi lañciti keeri jiggoyii woɗɓe yantini ɗum e nder Ɓesngu mum sinci walla beri heɓi hiraande mum ko ɗoon addi fooyre jillude woɗɓe
e bder Ɓesngu he ndesa na banndum en debbo oon ne yehi jilloyii e Ɓesngu nginngu
ngam reende ɗaam enɗam
tafaa ko wiyetee njonngu
paamen njonngu ko huunde mawnde sanne ko e fulbe tan ɗum febtaa ko e fulbe tan ɗum feeñi nde yiyaa yiiɗi hoɗdiibe ñemmbi.
so en teskiima njonngu reeni ko enɗam wiyaa denɗiraagal
ina reeni ko heewi kala ko sakki e besngu wuuri tagi fooyre ko njonngu ayni reeni
yeruuji ɗi njonngu reeni
reeniri reen-enɗamaagal .
njonngu fuɗɗi ko hakkunde maamiraaɗo e taaniraagel mum
ko korsa woni ɗoon
ina gasa wonde e winndannde men en cifinooma holko woni korsa
korsa ko ɗoon woni to dowto en nbiyii mawɗo ko hurum
suka ko njurum
korsa! ko yiɗde lommbiinde hakkunde yiɗde e yiɗde .
yeru korsa..
njiɗaa neɗɗo so a yiyii ko o yiɗi wallo ko o jeyi walla ko o jibini njiɗaa ɗuum sibaabu yiɗde wonnde hakkunde mah e mum .
ndeen noon hakkunde maamiraaɗo e taanum ko korsa woni ɗoon .oon korsa noon tawde joomum en ngondaani njonngu lommbo ɗoon reena ɗaam enɗam haɗa joom mum en fergotirde .
..
rewi heen njonngu. baaɗiraagal e kaawiraagal. ko njonngu hakkude neɗɗo e jibinannde banndum debbo.
so bannde debbo dañi binngel ,woni baaɗe ɗoon ne kadi ko korsa woni ɗoon ,en paamii ko woni korsa. ko yiɗirde sabaabu yiɗde adiinde nde.
waɗde ko korsa gonɗo hakkunde taaniraaɗo e maamiraaɗo o,
ko oon korsa kadi lommbii hakkunde baaɗiraaɗo e kaawiraaɗo.
ko njonngu korsa hurum e njurum haa waawa reende enɗam banndiraagal dewal e goral, e baaɗiraagal e kaawiraagal.
.
rewi heen njonngu inniraangu innde mum sibu ko njonngu ɓurngu farwude. waɗde inniraa reende-enɗam. woni (Dendiraagal)
mbele ina njaalɗa, innde mum tigi rigi.
sibu ko binngu kaaw e binngu gorgol woni goggo.
(mbodo yiɗi faccirde heen holko woni gorgol e kaaw )kono ma en piroy ɗum e winndannde men wiyeteende GALLANKOOBE).
ngarten so en teskiima ,e ndeen innde denɗiraagal ko innde mawnde faayodinnde.
ngam jaalɗinnde doole e ñeeñal tafngo Njonngu.
denɗiraagal hakkunde ɓiy kaaw e ɓiy gorgol, ina jirwi ina weli ko noon kadi wayi farwude.
so en teskiima ko e ngaal denɗiraagal addi fenti saabii hay
denɗiraagal hakkunde leeɗe
denɗiraagal hakkunde leegal e keegal e denɗiraagal hakkunde gure .njonngu hakkunde wuro mon e wuro amen
fof ko ñeeñal mawngal
te ko ngal ñeeñal sinki ngonndiigu ngenndi fulɓe
.
jiidigal tagii ko e banndiraagal
banndiraagal mahii ko e tuddunde koreeji
koreeji cañii ko e tagga Enɗam
Enɗam wuurtii ko e cakka fooyre
fooyre heɓɓi ko e kalasal Ɓesngu
Ɓesngu yeñci ko e mbelamma dewgal
dewgal daɗɗi ko e sabbunde gilli.
ndeen noon laaɓi en ,kaa cakka nguurndam liggii ko ɗo farwi ,ina yaawi taƴde. ndeen noon, ko maa reene reentee, mbele hisa .
ko ɗuum saabii gaarawol denɗiraagal jagga harlaa haa tiiɗa, mbele ina waawa wuurtude ngol doggol nguurndam parwungol. ko ɗuum saabii denɗiraagal mawnineede ,sibu ko kañum tammbii fof reeni fof so ngol taaƴii tan fof saroto.
.
firo
so en limtii ngolɗo doggol en puɗɗoriima dewgal ko huunde haannde. naaten e ndaɗɗudi gilli sibu ko yiɗde gilli sañi sabbundu dewgal.
e nder sabbundu dewgal weli weleende jokki haa ɓiɓɓe peeñi .
ɓiɓɓe ko kañum en ngoni ɓesngu. ko ɗoon ɓesngu feeñi.
e nder ɓesngu he, ko ɗoon addi ko wiyetee fooyre .
holko woni fooyre ?
fooyre !ko e nder ɓesngu he, waɗa heɓɓe kiraaɗe mum en . Ina wona siñcoyde . So gooto fof beriima,heɓi hiraande mum, yahda e debbo mum ,woni ɓesngu mum ,ɗoon fooyre fentiima feeñi.
holko woni Enɗam.?
Enɗam ko e nder ɓesngu he, yaaji worɓe ɓe ndesii banndi raaɓe rewɓe wodɓe.
rewɓe ɓe banndiraaɓe worɓe woɗɓe ndesii fum en.
jooni noon ,to banndiraaɓe rewɓe ɓe ngoni ina ndesa to, ina ngondi e ɓesngu mum en.
e gah to galle baaba maɓɓe, banndiraaɓe maɓɓe worɓe ina ndesani woɗɓe.
oo jilik mbaañ, e ngal iirtotiral,
ko ndenndaangal ɗii ɓesnguuji e ɗee pooye ndenti fof renti wiyaa Enɗam.
Enɗam ko mooɓotiral ɓesnguuji e pooye e dewle ndenta fof wona Enɗam
holko reeni Enɗam ?
reeni Enɗam ko njonngu soowa wiyaa denɗiraagal
ko (reen-enɗamaagal )
ko kañum reeni denndaangal nguurndal ummiɗam e
Dewgal,Ɓesngu,fooyre,Enɗam,koreeji,banndiraagal, jiidigal
sirlu Enɗam !
so a naamndaama hol ko jokki Enɗam ?
e holko taji Enɗam ?
ngenndi hakkille mo borti jallo wiyi
jokki Enɗam ko geɗe tati ɗe puɗata leeɓi.
taƴi Enɗam ko ɗeen geɗe tati kadi ɗe puɗataa leeɓi
holi ɗeen geɗe tati deenooje Enɗam ɗe puɗata leeɓi?
-1-ɗemngal !
-2-teppere !
-3-newre !
-1-ɗemngal fuɗataa leeɓi.
ko haalde e enɗam mum ko moƴƴi, haalande ɗum en ko moƴƴi, reentinde ko boni hirjinde ko feewi.
-2-teppere koyngal fuɗata leeɓi.
ko ɗuum waɗi yaha juuroyaade e salminoyde e nootitaade enɗam mum . njiyeɗa e nokkuuji moƴƴ, ɗuum ina jokka enɗam.
-3-newre ko salminde e waɗan’de e rokkude e tottude ,ko ɗuum saabi ko e tatabal jokkowal enɗam jeyaa
..
ko ɗe geɗe tati kadi ngoni taƴooje enɗan.
-1-ɗemngal !
-2-teppere !
-3-newre !
-1/ɗemngal
Mo haalata ko koƴƴi, mo haalataa ko feewnata ,mo haaltanta enɗam mum ko woodi ,ɗuum ko taƴde enɗam .
-2/teppere
a yahata a yahanta a nootittaako ,mo yiyantaake ɗuum ko baɗe taƴde enɗe mum
-3/newre
Mo salminta , mo tottata , mo rokkata, mo waɗata baɗe moƴƴe . waɗanta ɗuum enɗe mum ko taƴoowo enɗe mum
..
Yuɓɓo miijo Borti jallo
Ngenndi hakkille
Mo jowol sahre
.. winndannde ina jokki
.. mbelu tiinde e fulɓe
